Verwerkingsproblemen

Verliessituaties, zoals verlies van partner, baan, dierbaren, gezondheid, geeft vaak psychische klachten, zoals slapeloosheid, piekeren, concentratieproblemen.  De verliessituatie verandert hoe je je voelt, hoe je denkt en handelt. Deze reactie is normaal, en gaat meestal langzaam aan wel over. Wanneer de klachten te lang aanhouden, of u heeft er te veel last van om goed te kunnen blijven functioneren, dan kunnen gesprekken met een psycholoog zinvol zijn. Behandeling richt zich in dat geval op het op gang brengen van de verwerking. Dat kan via de methode van de cognitieve gedragstherapie, en bij een schokkende ervaring kan EMDR een goede behandelmethode zijn.

Download hier een folders over:

• Rouw en verliesverwerking
• Posttraumatische stress-stoornis

Surplus organiseert ondersteuning bij rouw en verlies in groepsverband. Zie hier meer info

 

Soorten klachten die iemand kan hebben na het hebben meegemaakt van een schokkende ervaring

– Herbelevingen van de ervaring
– Vermijdingsgedrag m.b.t. de ervaring
– Stress
– Schaamte of schuldgevoel
– Slecht humeur
– Somberheid
– Zorgen maken
– Angsten
– Negatief zelfbeeld
– Paniek
– Slaapproblemen
– Relatieproblemen
– Onverklaarbare lichamelijke klachten.

Als deze klachten blijven aanhouden, en heftig zijn dan kan er sprake zijn van een post-traumatische stoornis (PTSS).

Lees verder

Fases in verwerking

Tijdens het proces van verwerken kunnen de volgende fases elkaar opvolgen, afwisselen en weer terugkeren

1. Ontkenning
Je hebt eigenlijk weinig behoefte om met anderen over de gebeurtenis te praten. Je ontkent dat er iets is veranderd en wil de situatie niet onder ogen zien. Je probeert gedachten aan de gebeurtenis te negeren. Ook heb je minder interesse in de dingen die je normaal wel interesseren. Anderen kunnen denken dat het beter met je gaat doordat je je emoties niet laat zien.

2. Herbeleving
Je denkt veel na over de situatie. Je vraagt jezelf af wat er is gebeurd en waarom. Of hoe je zou reageren als het je weer zou overkomen. Je hebt het gevoel dat de ingrijpende gebeurtenis weer zou kunnen gebeuren in de toekomst. Je kunt lichamelijke klachten krijgen, zoals slapeloosheid en concentratieverlies. Deze herbelevingen baren je veel zorgen omdat je dacht dat je de gebeurtenis al van je af had gezet.

3. Afronding
Je gaat langzaam weer gaat reageren zoals je voor de ingrijpende gebeurtenis deed. Je hebt minder klachten en je interesse in verschillende activiteiten komt terug. Ook ben je emotioneel stabieler. Je bent minder emotioneel als je aan de gebeurtenis terugdenkt. Op een dag merk je dat je een periode minder hebt gedacht aan de gebeurtenis. Dit betekent dat je een gedeelte hebt verwerkt. Je kunt voorzichtig naar de toekomst kijken.

Tips

Krop je gevoelens niet op. Laat ze toe. Alles wat je voelt mag er zijn. Huilen kan erg opluchten.

Praat over je gevoelens met iemand die je vertrouwt. Telkens wanneer je daar behoefte aan hebt.

Pak je dagelijkse bezigheden weer zo veel mogelijk op.

Blijf plannen maken voor de toekomst. Blijf energie stoppen in dingen waarin je gelooft.

Pas op met alcohol of drugs.

Praat met anderen die hetzelfde hebben meegemaakt.

Als het  moeilijk blijft dan kan soms schrijven over de gebeurtenis je helpen. Klik door naar een schrijfopdracht.

EMDR is een zeer doeltreffende behandelmethode als je last blijft houden van nare gebeurtenissen die je hebt meegemaakt.
Lees verder over EMDR

Rouw

Ieder pijnlijk verlies kan rouw veroorzaken: de dood van een partner, een familielid of een dierbare naaste, maar ook een echtscheiding, het einde van een liefde of belangrijke vriendschap kunnen leiden tot rouw. We weten het wel, maar tegelijkertijd blijft rouw onderbelicht en ondergewaardeerd in onze gehaaste, op geluk en voorspoed gefocuste samenleving. Zodra het onszelf overkomt, ontdekken we pas hoe weinig we weten. Manu Keirse heeft een aantal mooie boeken geschreven.

In Het licht van de dode sterren belicht Massimo Recalcati (1959) dit ongrijpbare fenomeen vanuit een psychoanalytisch perspectief.

Het verlies dat de rouw veroorzaakt is volgens hem drievoudig: ‘We raken namelijk niet alleen het geliefde object kwijt, maar tegelijkertijd verliest de wereld voor ons haar betekenis en raken we een belangrijk deel van onszelf kwijt’. Verderop schrijft hij: ‘Het trauma van het verlies bestaat vooral uit het feit dat er niemand meer op je wacht’. En zo begint het eindeloze wachten, het wachten zonder ‘het feest van het samenkomen’. Het zijn woorden die snijden door de ziel van eenieder die rouw heeft ervaren.

Maar juist de pijn om de afwezigheid van de geliefde is het bewijs dat die nog steeds aanwezig is en ‘als een schaduw aan ons leven kleeft’. Als deze situatie voortduurt, betoogt Recalcati, kan een ‘melancholische stagnatie van de rouw’ op de loer liggen. De achterblijver verdrinkt niet alleen in verdriet en somberheid, maar ook in schuldgevoelens, zelfverwijten en zelfkritiek, waarbij de verloren geliefde op onrealistische wijze wordt geïdealiseerd.

Een andere manifestatie van rouw is de manische ontkenning. Nadat we het ergste hebben meegemaakt moet het leven weer worden geleefd, voor verdriet is geen tijd. Deze vorm van rouw gaat vaak gepaard met een even onrealistische de-idealisering van de verloren geliefde.

Het werk van Freud is een belangrijk referentiekader voor psychoanalyticus Recalcati, maar op een belangrijk punt verschillen zij van mening. Freud gaat ervan uit dat de ‘rouwarbeid’ voltooid is zodra het verlangen zich niet langer richt op ‘de afwezigheid van het object’ maar op ‘nieuwe, reële objecten’. Recalcati stelt hiertegenover dat rouw onvoltooid blijft, omdat ‘een restant van het verloren object zich in ons heeft ingeslepen, […] is versmolten met ons eigen wezen’.

Dit inzicht opent de deur naar het mooiste en meest troostvolle gedeelte van het boek. Recalcati ziet hoe rouw kan uitmonden in nostalgische dankbaarheid, een ‘nostalgisch verlangen naar de toekomst’. Uiteindelijk zal de rouwende de goede en mooie momenten van het verloren samenzijn meenemen naar een eigen toekomst waarin de verloren geliefde altijd zal blijven oplichten als een dode ster.

Rouw is een ‘intelligent en wijs proces’ . Zodra je iets wil overslaan, wacht de rouw je rustig op en laat je alsnog kijken en voelen. De rouw zorgt er zelf voor dat alle aspecten van het verlies aan bod komen. Van immense golven van verdriet tot duistere verlatenheid, felle woede en stormen van angst en onzekerheid. Het is de moeilijke kunst om alles toe te laten en er niet tegen te vechten. Rouw is geen arbeid, het overkomt je. Je moet ondergaan en doorstaan. En als de nachthemel nu nog donker blijft, weten dat ‘het licht van jouw dode ster’ naar je onderweg is.

(Tekst uit boekbespreking Trouw 30-12-2023